“Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω “
”Νίκος Καζαντζάκης”
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα με τα οποία έρχεται – και οφείλει να έρχεται – αντιμέτωπος ένας γονέας είναι ο τρόπος με τον οποίο δύναται να επιτευχθεί η ανάληψη ευθυνών από τη μεριά των παιδιών και ποια είναι η συμβολή του στη διαδικασία αυτή. Η ανάληψη ευθυνών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης και ωρίμανσης ενός παιδιού, αλλά παράλληλα, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει την παρουσίαση αρνητικών αντιδράσεων και ειδικότερα κατά το αρχικό στάδιο διαπαιδαγώγησής του προς αυτήν την κατεύθυνση. Ως εκ τούτου, ο ρόλος των γονέων καθίσταται απαραίτητος, δρώντας καταλυτικά στη διαμόρφωση μιας πιο θετικής στάσης των παιδιών απέναντι στην ανάληψη ευθυνών.
Δημιουργείστε ένα πρόγραμμα καλά δομημένο
Ορίστε σαφείς κανόνες συμβίωσης μέσα στο σπίτι, ώστε τα παιδιά να ξέρουν τι να περιμένουν. Όταν υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα και οργάνωση μέσα στην οικογένεια, τότε το παιδί γνωρίζει τι, πώς και πότε πρέπει να κάνει κάτι, θεμιτά και αυτόματα. Για παράδειγμα, μαθαίνουμε στα παιδιά πως μετά το παιχνίδι, υπάρχει η ώρα του συμμαζέματος. Τοποθετούμε τα παιχνίδια πίσω στη θέση από την οποία τα πήραμε, αρχικά με τη δική μας βοήθεια και αργότερα τα ενθαρρύνουμε να το κάνουν μόνα τους. Ακόμη, για να καταστεί πιο διασκεδαστική η όλη διαδικασία μπορούμε ταυτόχρονα να ακούμε την αγαπημένη μας μουσική ή να τραγουδάμε το αγαπημένο μας τραγούδι!
Δώστε τις απαραίτητες εξηγήσεις σχετικά με τους κανόνες
Το παιδί χρειάζεται μια ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με το ”γιατί” κάνει κάτι που του ζητείται. Εξηγείστε του τους λόγους όσο πιο απλά και κατανοητά μπορείτε, ώστε οι ενέργειες και η συμπεριφορά του να έχουν νόημα για εκείνο. Ωστόσο, πρέπει να αφήνονται στο παιδί, πάντα, και περιθώρια αυτενέργειας μέσα από τα οποία να μπορεί να υπολογίζει τις συνέπειες των πράξεών του.
Μικρά-μικρά βήματα
Συχνά, ο λόγος που ένα παιδί δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μια ενέργεια που του ανατίθεται δεν είναι η έλλειψη δυνατοτήτων αλλά, αντιθέτως, η αδυναμία να διαχειριστεί πλήρως όλα τα βήματα που εμπλέκονται σε μια διαδικασία. Πρέπει να θυμόμαστε πως σε αυτήν την ηλικία, στόχος μας δεν είναι να διεκπεραιωθεί με απόλυτη επιτυχία κάτι που θα αναθέσουμε στο παιδί να κάνει (πιθανότατα να γίνουν αρκετά λάθη από τη μεριά του!) αλλά να διαμορφωθεί σταδιακά μια πιο πρόθυμη στάση από τη μεριά του σε ό, τι αφορά την ανάληψη ευθυνών.
Γίνετε το πρότυπό τους
Τα παιδιά, ως γνωστόν, μιμούνται σε αρκετά μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά των γονέων τους αλλά και των μεγαλυτέρων γενικότερα. Υιοθετώντας τη σωστή συμπεριφορά προς τον εαυτό μας και προς τους άλλους, αποτελούμε το πρότυπο που επιθυμούμε να ακολουθήσουν τα παιδιά μας!
Επιβράβευση
Μετά από κάθε προσπάθεια του παιδιού, άσχετα από τον βαθμό επίτευξης του εκάστοτε στόχου που έχει τεθεί, δεν πρέπει να παραλείπουμε να το επιβραβεύουμε και να επαινούμε την συνέπειά του στο πρόγραμμα που έχουμε συναποφασίσει. Η ενίσχυση μίας συμπεριφοράς εξασφαλίζει την επανάληψή του, ενώ εάν αγνοηθεί είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί στο μέλλον. Τα παιδιά χρειάζονται ενθάρρυνση στο να προσπαθούν ξανά και ξανά, αφού μέσα από την απόκτηση εμπειριών, επέρχεται η γνώση.
Πρέπει, παρ΄ όλα αυτά, να μην ξεχνάμε πως όλες οι παραπάνω συνήθειες θα αργήσουν να μαθευτούν από τα παιδιά και πως το κάθε παιδί διαθέτει τη δική του προσωπικότητα και το δικό του ρυθμό μάθησης και αντίδρασης απέναντι στα πράγματα. Και το πιο σημαντικό απ΄ όλα; Τα παιδιά είναι παιδιά! Το δωμάτιό τους δε θα είναι ποτέ τακτοποιημένο στην εντέλεια και πολλά από αυτά που θα τους παροτρύνουμε να κάνουν συχνά θα τα ξεχνούν ή θα εφευρίσκουν πολλές – και ευφάνταστες ενίοτε – δικαιολογίες!
Εμείς οφείλουμε να παραμείνουμε ισχυροί αρωγοί στις προσπάθειες που θα καταβάλλουν και να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας και τους γύρω μας πως με σωστές συνήθειες, μέτρο και ισορροπία οι ευθύνες και η τάξη θα μοιάζουν παιχνίδι !!!
Παιδαγωγός – “Κοινωνία, εκπαίδευση και παιδαγωγική” MSc – Εκπαιδευτικό προσωπικό των ΚΔΑΠ ”Μεγαλώνουμε Μαζί”
