“Η ζήλεια δεν είναι τίποτε περισσότερο από μία μορφή φόβου εγκατάλειψης”

Η γέννηση ενός ακόμη παιδιού, συνήθως, είναι ένα ευχάριστο γεγονός για όλα τα υπόλοιπα μέλη της
οικογένειας, όμως για το μεγαλύτερο παιδί μπορεί να αποτελέσει, κάποιες φορές, αιτία εμφάνισης
συναισθημάτων ζήλειας. Η ζήλεια συγκαταλέγεται στα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να βιώσει
κάποιος άνθρωπος, ωστόσο είναι απόλυτα φυσιολογικό να εμφανίζεται και να εκδηλώνεται, με
διάφορους τρόπους. Η αλλαγή, λοιπόν, που προκύπτει με τον ερχομό ενός ακόμη παιδιού διαταράσσει τις ισορροπίες και δημιουργεί καινούριες. Ενίοτε, το μεγαλύτερο παιδί αντιμετωπίζει το μικρότερο ως “εισβολέα” που διεκδικεί την αποκλειστικότητα στην αγάπη και τη φροντίδα των γονέων. Έτσι, λόγω της ταραγμένης του ψυχοσύνθεσης, εκφράζει συναισθήματα ζήλιας και θυμού.

Πώς εκδηλώνεται η ζήλεια;

Πολλές φορές κρυφά! Μπορεί το μεγαλύτερο παιδί να δείχνει και να λέει πως αγαπάει το αδερφάκι του
και να βοηθάει τους γονείς σχετικά με τη φροντίδα του μπροστά τους, αλλά με την πρώτη ευκαιρία, όταν
γνωρίζει πως κανείς δε θα το δει, του κλέβει τα παιχνίδια, το σπρώχνει και γενικά προσπαθεί με οποιονδήποτε τρόπο να το βλάψει, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τον εκνευρισμό που νιώθει. Ακόμη, παρατηρείται πως, συχνά, το πιο μεγάλο παιδί μιμείται συμπεριφορές του βρέφους, μιλάει σαν μωρό, αρχίζει ξαφνικά να μπουσουλάει και γενικότερα φέρεται σα να είναι μικρότερο από την ηλικία του.

Ενδέχεται, επίσης, να αρνείται να πάει σχολείο ή να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες, υιοθετώντας μια πιο αντικοινωνική στάση και συμπεριφορά. Μερικές φορές, το παιδί μπορεί να ξεκινήσει να κλαίει χωρίς λόγο ή να έχει ξεσπάσματα θυμού σε μια απόπειρα προσέλκυσης της προσοχής των γονέων ή ακόμη μπορεί να ζητά να κοιμάται μαζί με τους γονείς, απαιτώντας περισσότερο χρόνο και φροντίδα από την πλευρά τους.

Τρόποι αντιμετώπισης

Φροντίστε να αφιερώνετε αρκετό χρόνο σε όλα τα παιδιά ώστε να υπάρχει ισορροπία και να νιώθουν όλα το ίδιο αγαπητά και ξεχωριστά. Όταν αντιλαμβανόμαστε πως ένα παιδί νιώθει έτσι για κάποιο άλλο
αδερφάκι του πρέπει πρώτα να το ακούσουμε! Πρέπει να του δώσουμε σημασία και να το κάνουμε να
αισθανθεί άνετα ώστε να μας μιλήσει και να μας εξηγήσει τι νιώθει και γιατί. Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να δείξουμε κατανόηση και τρυφερότητα, ενώ σίγουρα δε θα βοηθούσε ιδιαίτερα το να
κρατήσουμε μια πολύ αυστηρή στάση απέναντι στο παιδί, μαλώνοντάς το και υποδεικνύοντας με
απότομο τρόπο τα λάθη του. Επιβάλλεται το να κάνουμε το παιδί να νιώθει σημαντικό για εμάς, τονίζοντας συνεχώς πόσο πολύ το αγαπάμε, ακόμα και με τα αρνητικά του συναισθήματα. Δεν απορρίπτουμε το παιδί και δεν χαρακτηρίζουμε ποτέ το ίδιο, αλλά μόνο τις πράξεις του, καθώς μπορεί κάτι τέτοιο να “τραυματίσει” την αυτοεικόνα του και να προκαλέσει την αντιπάθειά του προς το πρόσωπό μας. Ακόμα, σε καταστάσεις ζήλιας, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η άμεση παρέμβασή μας αλλά και η άμεση υπεράσπιση του ενός ή του άλλου. Καμιά φορά, πρέπει να κρατάμε αποστάσεις, αφήνοντας χώρο και χρόνο ώστε η λύση να προέλθει από τα ίδια τα παιδιά και τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση, δίχως κάποια έξωθεν βοήθεια, εκτός, βέβαια, αν η σύγκρουση είναι πολύ έντονη.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η σύγκριση ανάμεσα στα αδέρφια όχι μόνο δεν ευνοεί την ανάπτυξη
μιας υγιούς σχέσης μεταξύ τους αλλά, αντίθετα, εντείνει τα συναισθήματα ζήλιας και ανταγωνισμού.
Πρέπει να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα του κάθε παιδιού, θυμίζοντάς τους πως η αγάπη μέσα στην οικογένεια είναι άφθονη και υπάρχει πολλή για όλους!

Βασιλεία Καραφυλίδου

Παιδαγωγός – “Κοινωνία, εκπαίδευση και παιδαγωγική” MSc – Εκπαιδευτικό προσωπικό των ΚΔΑΠ ”Μεγαλώνουμε Μαζί”