”Δεν μπορώ να σκεφτώ καμία άλλη ανάγκη στην παιδική ηλικία, τόσο δυνατή όσο η ανάγκη της πατρικής προστασίας” – Sigmund Freud
Αναμφισβήτητα η οικογένειά μας, και ειδικότερα οι γονείς μας αποτελούν τα πιο σπουδαία πρόσωπα που μας περιβάλλουν από την αρχή της ύπαρξής μας. Είναι οι άνθρωποι στους οποίους οφείλουμε το δικαίωμά μας στη ζωή και είναι αυτοί που προσπαθούν να μας προετοιμάσουν για τις απαιτήσεις και τις ευθύνες που θα επωμιστούμε καθ΄ όλη τη διάρκεια του βίου μας. Ο ρόλος του πατέρα και της μητέρας δρα καταλυτικά στην εξέλιξη και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας, ασκώντας σε αυτήν άμεση επιρροή, άλλοτε θετική και άλλοτε αρνητική.
Για πάρα πολλά χρόνια, οι έρευνες που διεξάγονταν σχετικά με την επίδραση των γονέων στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού εστίαζαν σχεδόν αποκλειστικά σε ευρήματα που αφορούσαν τη μητέρα. Ωστόσο, νέες μελέτες καταρρίπτουν τη θεωρία πως τα παιδιά, στην αρχή της ζωής τους αλλά και μετέπειτα, χρειάζονται μόνο από τη μητέρα να τους εκδηλώνει την αγάπη και τη στοργή της, καταδεικνύοντας το πόσο έχουν ανάγκη να νιώθουν κάτι αντίστοιχο και από την πλευρά του πατέρα. Όμως, πολλοί άνδρες, ακόμη και σήμερα, πιστεύουν πως δεν πρέπει να δείχνουν έντονα τα συναισθήματά τους προς το παιδί και πως δε χρειάζεται να συμμετέχουν τόσο πολύ στη διαδικασία ανατροφής των παιδιών όσο οι μητέρες.
Παρ΄όλα αυτά, οι ειδικοί συμφωνούν πως τόσο η μητρική όσο και η πατρική φροντίδα είναι απαραίτητες για την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη των παιδιών και εξίσου αναγκαίες. Πιο ειδικά, ο πατέρας αποτελεί πηγή ασφάλειας και φροντίδας, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην ηθική ανάπτυξη, την πνευματική εξέλιξη και την ωρίμανση της προσωπικότητας του παιδιού. Ιδιαίτερα στη σχολική ηλικία, η παρουσία του πατέρα συμβάλλει στην αυτοπεποίθηση του παιδιού, στην ικανότητά του να διαμορφώνει τις διαπροσωπικές του σχέσεις, μαθαίνοντας παράλληλα, να ανταποκρίνεται σε νέες προκλήσεις. Κατά τη εφηβεία, ο πατέρας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην επίλυση ζητημάτων συμπεριφοράς, κυρίως για τα αγόρια, τα οποία τον αντιλαμβάνονται ως πρότυπο και ακολουθούν, συχνά, τις συνήθειες και τις επιλογές του. Σύμφωνα με επιστημονικά πορίσματα, οι έφηβοι που δεν εισπράττουν την πατρική αγάπη και φροντίδα τείνουν να είναι πιο αγχώδεις, με χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ακόμη και σήμερα, στις περισσότερες κοινωνίες, ο πατέρας είναι αυτός που εργάζεται περισσότερες ώρες, συγκριτικά με τη μητέρα, και προσπαθεί να εξασφαλίσει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες επιβίωσης για την οικογένειά του. Έτσι, πολλές φορές, τα παιδιά παραπονιούνται πως ο πατέρας τους λείπει αρκετές ώρες από το σπίτι, αναζητώντας μια πιο άμεση και συχνή επικοινωνία μαζί του. Οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής μπορεί να είναι αρκετά απαιτητικοί, ωστόσο σημασία δεν έχει μόνο πόσες ώρες περνάμε μαζί με τα παιδιά αλλά, κυρίως, πώς αξιοποιούμε αυτόν τον χρόνο που είμαστε μαζί τους, ακόμη κι αν κάποιες φορές είναι ελάχιστος. Αν προσπαθήσουμε να δώσουμε όλη την προσοχή και την ενέργειά μας στο παιδί όταν βρισκόμαστε μαζί του, μπορούμε να μειώσουμε σε αρκετά μεγάλο βαθμό το μειονέκτημα του λίγου χρόνου παρουσίας μας στο σπίτι.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί πως ο ρόλος του πατέρα είναι το ίδιο καθοριστικός και για τα δύο φύλα. Συγκεκριμένα, ο πατέρας πρέπει να αποτελεί το υγιές πρότυπο που θα ακολουθήσει στη ζωή του το αγόρι, ώστε να γίνει σωστός σύντροφος, επαγγελματίας και αργότερα πατέρας! Ο πατέρας οφείλει να μάθει στο γιό του πως τα λάθη αποτελούν κομμάτι της μάθησης για να πορευθεί στη ζωή του ως ολοκληρωμένος άνθρωπος και πως και οι άνδρες είναι ευάλωτοι σε διάφορες καταστάσεις, αποδυναμώνοντας έτσι τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις ανάμεσα στα δύο φύλα. Για την κόρη αντίστοιχα, ο πατέρας λειτουργεί ως πρότυπο στην, μετέπειτα, επιλογή συντρόφου, δημιουργώντας, για την ίδια, μέσα από αυτό το πρότυπο, την εικόνα για τον ανδρικό ρόλο και τις ανδρικές συμπεριφορές. Κατά κάποιον τρόπο, κατευθύνει τις μελλοντικές της προσδοκίες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κοινωνική ταυτότητα του κοριτσιού και στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς της. Βέβαια, και για τον ίδιο τον πατέρα, το μεγάλωμα της κόρης του μπορεί να τον κάνει να αναθεωρήσει τις απόψεις του για τη γυναικεία φύση και να αποδεχτεί ρόλους και καταστάσεις που μέχρι πρότινος ίσως να αρνιόταν!
Όπως και να έχει, λοιπόν, η συμβολή του πατέρα στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού αναδεικνύεται όλο και περισσότερο από τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα, προτάσσοντας την αναγκαιότητα για ακόμη πιο έντονη συμμετοχή, από τη μεριά του, στη φροντίδα και εκπαίδευση των παιδιών, αφού μπορεί ο ρόλος του να είναι διαφορετικός από εκείνον της μητέρας, αλλά είναι εξίσου σημαντικός και σπουδαίος!
”Οι καλοί μπαμπάδες δίνουν στα παιδιά τους ρίζες και φτερά. Ρίζες για να νιώθουν πού είναι το σπίτι τους και φτερά για να πετάξουν μακριά και ελεύθερα” – Jonas Salk
Παιδαγωγός – “Κοινωνία, εκπαίδευση και παιδαγωγική” MSc – Εκπαιδευτικό προσωπικό των ΚΔΑΠ ”Μεγαλώνουμε Μαζί”
