Θεμελιακής σημασίας πρωτογενής ομάδα κοινωνικοποίησης είναι η οικογένεια του παιδιού, όπου κύριοι φορείς της είναι οι γονείς. Συγκεκριμένα, η κοινωνικοποίηση στα πλαίσια της οικογένειας ξεκινάει από την φροντίδα των γονιών για το παιδί και συντελείται στο πλαίσιο ποικίλων καταστάσεων που συμβαίνουν μέσα σε αυτή. Μπορούμε να διακρίνουμε τρία είδη καταστάσεων:
Το Πρώτο σχετίζεται με τον τρόπο τον οποίο οι γονείς χειρίζονται και ικανοποιούν τις ανάγκες των παιδιών τους σχετικά με την τροφή, την στέγη, την θέρμανση και την περιποίηση του σώματος.
Το δεύτερο αφορά όλες τις σκόπιμες προσπάθειες των γονιών να διδάξουν στα παιδιά τους ορισμένες δεξιότητες, αξίες και κανόνες που πρέπει να ακολουθούν.
Το τρίτο και τελευταίο αφορά τις σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας.
Όλες οι παραπάνω καταστάσεις εμπλέκουν κοινωνικές σχέσεις, επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ παιδιού, γονιού και των υπόλοιπων μελών της οικογένειας, η οποία επηρεάζει και τις μετέπειτα κοινωνικές σχέσεις που θα αναπτύξει το παιδί με τα μέλη της κοινωνίας, με τα οποία θα συναναστραφεί και θα αλληλεπιδράσει κατά την διάρκεια της ζωή του. Μια ρήξη ή μια διαταραχή μέσα στην οικογένεια μαμάς-παιδιού, μπαμπά- παιδιού, μαμάς-μπαμπά, παιδιού- μετα αδέλφια , μπορεί να διαταράξει τον ψυχικό κόσμο του παιδιού αλλά και τις υπόλοιπες κοινωνικές του σχέσεις εκτός των μελών της οικογένειας.
Από αυτό γίνεται αντιληπτό το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας για το παιδί και πιο συγκεκριμένα για την ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική εξέλιξή του. Όσο πιο σταθερές βάσεις θέσουν οι γονείς μέσα στην οικογένεια, τόσο πιο πιθανό είναι το παιδί μετέπειτα να δημιουργήσει υγιείς σχέσεις με τα υπόλοιπα μέλη του περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο θα ζήσει και θα αναπτυχθεί.
Επομένως, ο ρόλος του γονιού είναι πολύ σημαντικός και κρίσιμος. Ο γονιός θα πρέπει να θέσει αυτά τα σταθερά θεμέλια με την σωστή αλληλεπίδραση, επικοινωνία, κατανόηση και υπομονή.
Οι γονείς θεωρούνται οι πρώτοι και μόνιμοι παιδαγωγοί του παιδιού και συγχρόνως οι δημιουργοί μιας σταθερής συναισθηματικής βάσης ασφάλειας απαραίτητης για την ολόπλευρη ανάπτυξή του. Τα μέλη της οικογένειας μεταφέρουν στο παιδί επιδράσεις από το υπόλοιπο κοινωνικοπολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον και η σχέση τους με το παιδί προσλαμβάνει έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στην ωρίμανση και εξέλιξή του.
Έχει παρατηρηθεί πως το μικρό παιδί κληρονομεί μια σειρά άμεσων κινητοποιήσιμων σχηματικών αντιδράσεων, που το βοηθούν από την αρχή σε μια διαδικασία αλληλεπίδρασης και ανάπτυξης διαπροσωπικών σχέσεων . Αυτές οι γενετικά καθορισμένες προδιαθέσεις εναρμονίζονται με την φροντίδα και την συμπεριφορά της μητέρας προς το παιδί. Αυτό στηρίζεται στην θεωρία του J.Bowlby σχετικά με το εξελικτικό μοντέλο για τις σχέσεις μητέρας-παιδιού που ονόμασε ‘’θεωρία δεσμού’’.
Η οικογένεια είναι τόσο σημαντική στη ζωή των παιδιών που αν παρατηρήσουμε πολλά παραμύθια, θεατρικές παιδικές παραστάσεις, ιστορίες για παιδιά στηρίζονται και έχουν ως κύριο πυρήνα την οικογένεια και τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Ακόμη και οι πρώτες ζωγραφιές των παιδιών έχουν να κάνουν να με την οικογένεια τους. Τα παιδιά ζωγραφίζουν τους γονείς, τα αδέλφια τους, το σπίτι τους, και ανάλογα με τον τρόπο που θα το αποτυπώσουν μπορούμε να καταλάβουμε πως νιώθουν για την οικογένεια και τα μέλη που την απαρτίζουν.
“Τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι η οικογένεια και η αγάπη“(Wooden, J.)
Εκπαιδευτικό προσωπικό των ΚΔΑΠ ”Μεγαλώνουμε Μαζί” – MSc στις Επιστήμες της Αγωγής του ΑΠΘ
